Venezuela seçimleri: Hile iddiaları, protestolar ve ‘darbe’ iması

Venezuela 28 Temmuz Pazar günü başkanlık seçimleri için sandık başına gitti.

Mevcut başkan Nicolas Maduro'nun muhalefet koalisyonu Birleşik Demokratik Platform'un (Plataforma Unitaria Democrata-PUD) adayı Edmundo Gonzalez'e karşı oyların yüzde 51,2'sini alarak kazandığı açıklandı.

Ulusal Seçim Konseyi (CNE), Maduro'nun rakibi Gonzelez'in oyların yüzde 44'ünü aldığını bildirdi.

Muhalefet, seçim konseyini 25 yıldır iktidarda olan Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi'ne (Partido Socialista Unido de Venezuela – PSUV) bağlılık göstermekle suçladı.

Muhalefetteki liberal parti lideri Maria Corina Machado ve Maduro'nun seçimdeki rakibi Gonzalez, seçimlerin hileli olduğunu söyleyerek sonuçlara itiraz ediyor.

Gonzalez Pazartesi günü yaptığı açıklamada, seçimin galibi olduğunu ve iddiasını destekleyecek kanıtlara sahip olduğunu söyledi.

Seçim öncesi yapılan kamuoyu yoklamalarında Gonzalez, Maduro'nun önünde görünüyordu.

Muhalefet seçimlere hile karıştırıldığını iddia ediyor

Edmunda Gonzalez'in etrafında toplanan muhalefet, Nicolas Maduro'nun 11 yıldır iktidarda olduğu Venezuela'da seçimlerde seçmen oylarının yüzde 73'ünü saydığını ve adayının seçimleri kazandığını iddia ediyor.

Machado liderliğindeki muhalefet koalisyonu Gonzalez'in 6 milyondan fazla oy aldığını iddia ederken, ülkenin seçim kurulu oyların %44'ünü aldığını açıkladı. Ayrıca anket raporlarının yüzde 73'ünü incelediğini söyleyen muhalefet kanadı, rakibi Maduro'nun 2,7 milyon civarında oy aldığını iddia ediyor.

Muhalefet, oy sayımında usulsüzlükler olduğunu ve bazı gözlemcilerinin oy sayımının yapıldığı sandıklara girişine izin verilmediğini iddia ediyor.

Aynı zamanda muhalefetin öne sürdüğü iddialardan biri de bazı seçim komisyonlarının daha fazla oy işleme koyamadığı yönünde.

Machado ve Gonzalez için tutuklama emri

Karakas Ceza Mahkemesi Perşembe günü muhalefet liderleri Machado ve Gonzalez için tutuklama emri imzaladı.

Mahkemenin kararı, Maduro ve Venezüella parlamento başkanı Jorge Luis Rodríguez'in Machado ve Gonzalez'in tutuklanması yönündeki çağrılarının ardından geldi.

Caracas Ceza Mahkemesi başkanı Elsa Janeth Gomez Moreno, Gonzalez ve Machado'yu “faşist bir komplonun arkasında olmakla” ve “Venezuela'da bir iç savaş başlatmak istemekle” suçladı.

Tutuklama emrinin ardından Kosta Rika, Gonzalez ve Machado'ya siyasi sığınma hakkı teklif etti.

Kosta Rika Dışişleri Bakanı Arnoldo Andre Tinoco, “Maria Corina Machado ve Edmundo Gonzalez'in yanı sıra Venezuela'da siyasi zulüm gören herkese Kosta Rika'da siyasi sığınma hakkı vermeye hazırız” dedi.

Başkent Karakas'ta protestolar

Olayların ardından binlerce kişi Büyük Vatansever Cephe lideri ve mevcut başkan Maduro'nun tartışmalı seçim zaferini protesto etti. Protesto için sokaklara çıktı.

Bu arada Maduro taraftarları ile seçim zaferini kutlamak için sokaklara çıkan muhalefet taraftarları arasında çıkan çatışmanın ardından gösteriler alevlenerek çatışmaya dönüştü.

Venezuela'nın başkenti Caracas'ta başlayan protestolar ülke geneline yayılırken, bazı bölgelerde protestocular saatlerce polis müdahalesiyle karşılaştı.

Polis protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullanırken, Fransız haber ajansı Agence France-Press'e (AFP) göre şu ana kadar gösteriler sırasında en az 16 kişi öldü.

Venezüellalı insan hakları örgütü Penal Forum da Pazartesi günü protestolar sırasında 46 kişinin tutuklandığını belirtti.

Maduro'nun 'darbe' önerisi

Maduro hükümeti, muhalefeti sonuçları manipüle etmeye çalışmakla suçladı ve ülkede yaşanan olayların ardından muhalefetin “darbe” girişiminde bulunduğunu iddia etti.

Maduro, muhalefetin “seçimlerin tanınmasını engellemek için mümkün olan her şeyi yaptığını” söyledi.

Maduro, Salı günü Karakas'taki Ulusal Seçim Konseyi genel merkezinde düzenlenen törende, “Venezuela'da bir kez daha faşist ve karşı-devrimci nitelikte bir darbe girişimi var” dedi.

“Bu, 2019'da vizyona giren filmin aynısı, benzer senaryoyla, aynı kahramanlar; bir yanda barış, demokrasi, refah ve ilerleme isteyenler, diğer yanda faşist karşı-devrimci bir plana sahip nefret dolu elitler. ABD imparatorluğu “Var” diye ekledi.

Oylama süreci ve uluslararası gözlemciler

Venezuela'da seçmenler, oylarını kaydeden ve seçtikleri adayın belirtildiği bir kağıt makbuz düzenleyen elektronik makineler kullanıyor. Seçmenlerin sandıktan ayrılmadan önce makbuzlarını ilgili sandıklara bırakmaları gerekiyor.

Sandıklar kapandıktan sonra her makine aday listesini ve oyların çetelesini içeren bir çıktı üretip basıyor.

İktidar partisi, ülkenin seçim konseyi ve yerel parti koordinatörlerinden oluşan bir ağ aracılığıyla oylama sistemi üzerinde sıkı kontrol sağlıyor.

Venezuela yasalarına göre, muhalefet partilerinin temsilcileri oylama sürecine, oy sayımına tanık olabilmeli ve her şeyden önce sayım işleminin son tutanaklarının bir kopyasını makinelerden alabilmeli.

Uluslararası toplum da Maduro'ya elektronik seçim sonuçlarını açıklaması konusunda baskı yapıyor.

Venezuela'daki seçimleri Birleşmiş Milletler'den (BM) dördü dahil olmak üzere sınırlı sayıda bağımsız gözlemci izliyor.

Venezuela'daki seçimlere gözlemci gönderen ülkeler arasında Türkiye de yer alıyor.

Avrupa Birliği (AB) Gözlemcilerin seçim üzerinde çalışmasına izin verilmezken, ABD Başkanı Joe Biden ve Brezilya lideri Luiz Inacio Lula da Silva, Venezüella hükümetinden seçim sonuçlarına ilişkin şeffaflık çağrısında bulundu.

Venezuela'nın kurucu üyesi olduğu Amerikan Devletleri Örgütü, Maduro yönetimini “seçim sonuçlarını manipüle etmekle” suçladı.

Arjantin, Şili, Peru, Panama ve Uruguay gibi Güney Amerika ülkeleri Maduro'nun seçim zaferini tanımama kararı aldı.

Maduro yönetimi ile Arjantin arasında gerilim artarken Venezuela'nın başkenti Caracas'ta polis, altı muhalif ismin sığındığı Arjantin büyükelçiliğini abluka altına aldı.

Baskı altındaki Maduro yönetimi ilk kez partisinin tüm sonuçları açıklamaya hazır olduğunu açıklasa da bu konuda henüz bir gelişme yok.