Östrojen “kadınlık” hormonu olarak bilinir. Testosteron “erkeklik” hormonu olarak bilinir. Östrojen birincil seks hormonu olmasına ve kadınlarda baskın olmasına rağmen erkeklerde de az miktarda üretilir. Kadınlar daha yüksek düzeyde östrojen üretir ve erkekler daha fazla testosteron üretir.
Kızlarda östrojen cinsel gelişimin başlatılmasına yardımcı olur. Progesteron olarak bilinen başka bir “dişi” hormonla birlikte adet döngüsünü de düzenler ve tüm üreme sistemini etkiler. Menopozdan önce östrojen ve progesteron seviyeleri adet döngüsünün evrelerinde farklılık gösterir.
Yüksek östrojen düzeylerine ne sebep olur?
Yüksek östrojen seviyeleri doğal olarak ortaya çıkabilir, ancak aynı zamanda çok fazla östrojen içeren ilaçlar veya bazı hastalıklardan da kaynaklanabilir.
Hormonal dengesizlik yaratan durumlar, menopoz semptomlarını tedavi etmek için kullanılan hormon replasman tedavisi, in vitro fertilizasyon (IVF), yumurtalık kanseri gibi östrojen üreten tümörler ve polikistik yumurtalık sendromu (PCOS) aşırı östrojene neden olabilir.
Vücudumuzda östrojenin tahribatına bağlı olarak hormona bağlı kanser riskinde artış söz konusu olabilir. Ürettiğimiz östrojen miktarının ve vücudumuzun bunu nasıl işlediğine (metabolize ettiğine) kanser riski üzerinde önemli etkileri olduğuna dair kanıtlar vardır. Kadınlarda bu meme kanseridir. Erkeklerde prostat kanseridir.
Hormon düzeylerini ve bunun sonucunda ortaya çıkan yan ürünleri (metabolitler) ölçmek, risklerinizi daha iyi anlamanın basit bir yoludur.
Kimler idrarda hormon metabolit testi yaptırmalı?
Ailede hormona bağlı kanser öyküsü (meme veya prostat kanseri gibi),
Kilo alma ve uykusuzluk gibi hormonal dengesizlik belirtileri,
Akne ve yüzde aşırı kıllanma gibi PKOS belirtileri,
· Menopoz semptomlarından emin olmak ve hormon replasman tedavisine başlamak.
Hangi koşullar yüksek östrojen seviyeleriyle bağlantılıdır?
Yüksek östrojen seviyeleri bazı ciddi hastalıklar için yüksek risk oluşturur. Kadınlarda riskler:
· Meme kanseri
· Yumurtalık kanseri
· Endometrium kanseri (rahim kanseri)
· Kan pıhtıları
· Felç
Yüksek östrojen insanların davranışlarını nasıl etkiler?
Kadınlarda yüksek östrojen seviyeleri sinirlilik, yorgunluk, cinsel istekte azalma, depresyon veya anksiyeteye neden olabilir. Erkeklerde yüksek östrojen seviyeleri depresif ruh hali ve erektil disfonksiyona neden olabilir.
Erkeklerde normun üzerindeki değerler kısırlığa ve jinekomastiye neden olabilir.
Kadınlarda fazla östrojenin belirtileri nelerdir?
Kadınlarda çok fazla östrojenin belirtileri şunlardır:
· Kilolu
· Baş ağrısı
· Cinsel isteğin azalması
Yorgunluk, depresyon veya anksiyete
· Rahimdeki miyomlar (kanserli olmayan tümörler)
Meme hassasiyeti, fibrokistler
Hafif veya ağır adet kanaması veya adet öncesi sendromun (PMS) kötüleşmesi
Metabolit nedir?
Vücut östrojen gibi bir hormon ürettiğinde, bunun karşı taraftan atılabilmesi için farklı bir karaciğerde vücut tarafından işlenmesi gerekir. Buna hormon metabolizması denir. Bir hormon bu süreçten geçerken metabolitler olarak bilinen diğer formlara dönüştürülür.
Sorunlar, kusursuz bir şekilde işleyen bu süreçlerde biz farkına varmadan bir aksama meydana geldiğinde başlıyor. Örneğin karaciğerin östrojeni uygun şekilde metabolize etme yeteneği bozulursa meme kanseri riski artar. Hangi metabolik yolun baskın olduğuna bağlı olarak, östrojenin belirli zararlı metabolitlerinin (örn. 4-hidroksiöstrojenler) aşırı miktarları birikebilir ve bunların meme kanseri ve diğer hormona bağımlı kanserlerle ilişkili olduğu bulunmuştur.
İdrardaki bazı metabolitlerin analizi, zararlı ve kanserojen metabolitlerin fazla üretilip üretilmediğini belirler.
Kendinizi korumak için ne yapmalısınız?
Östrojen fazlalığını gösteren belirtiler varsa muayene ve tetkik; Tedavi, gerekirse kanser riskini azaltacak adımların atılmasını sağlar.
Düzenli egzersiz yapmak, fazla kilolardan kurtulmak, alkol ve sigaradan uzak durmak ve dengeli beslenmek önemlidir.
Diyetinizin bağırsak sağlığına faydalı lif ve besinler açısından zengin olduğundan emin olun. Turpgillerden oluşan sebzeleri çiğneyip sindirdiğinizde, diindolilmetan (DIM) adı verilen, sülfat içeren özel bir bileşik oluşur. Bu bileşik östrojenin vücuttan uzaklaştırılmasında faydalıdır.
Lahana, brokoli, Brüksel lahanası ve karnabaharı sofralarınızdan eksik etmeyin. Sade yoğurt, kefir, lahana turşusu ve kombucha gibi probiyotik açısından zengin yiyecekleri de düzenli olarak tüketmelisiniz çünkü bunlar bağırsakların östrojeni arındırmasına yardımcı olan bir ortam sağlar.
