İsrail ordusunda çatlak derinleşiyor; Yedeklerden yargı düzenlemesine karşı görevi bırakma tehdidi

Ortadoğu’nun en donanımlı ve en güçlü askeri güçlerinden birine sahip olan İsrail ordusundaki çatlak derinleşiyor.

Hükümetin tartışmalı yargıyı “elden geçirme” planı toplumda derin çatlaklar açarken, bu çatlak orduya kadar uzandı. Kilit birimlerdeki yedek askerler, yasal değişiklikler kabul edilirse artık hizmette olmayacaklarını bildirdiler.

Sayıları yüzlerle ifade edilen yedek askerler, ülke tarihinin en aşırı sağcı (milliyetçi-muhafazakar) yönetimi olan Benjamin Netanyahu hükümetinin yargının yetkilerini sınırlayan yasal düzenlemesine karşı askerliği bırakma beyannamesine imza attı.

Hükümetin Yargıtay’ın denetim yetkilerini “yok etme” girişimi, ülke çapında yüz binlerce kişinin katıldığı aylarca süren kitlesel protestoları tetikledi.

Ayrıca ABD dahil müttefikler arasında derin endişelere yol açtı.

Başbakan Binyamin Netanyahu, 27 Mart’ta ülke genelinde artan protesto ve grevlere neden olan yargısal uzlaşmayı ertelediğini duyurdu.

Ancak Netanyahu, 2023-2024 bütçesinin Mayıs ayı sonunda mecliste onaylanmasının ardından yargı düzenlemesini yeniden gündeme getireceğini açıklamıştı.

Savaş pilotları ve özel kuvvetler birimleri de dahil olmak üzere ordunun en seçkin birimlerinden bazılarının yedek kuvvetlerinin protestolarına özel dikkat gösteriliyor.

Ayrıca, protestoların ulusal güvenliği tehlikeye atma riskinden endişe duyan savunma şeflerini de alarma geçirdi.

İsrail medyasına göre, pilotlar, denizaltı subayları, hava trafik kontrolörleri, seçkin komandolar ve sağlık görevlileri dahil 4.000’den fazla yedek asker, daha önce hükümetin adaleti düzenlemeye devam etmesi halinde gönüllü hizmeti bırakacaklarını açıklamıştı.

İsrail ordusu eylemler ve tepkiler hakkında yorum yapmıyor.

Ancak Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, yedek erlerin gönüllü hizmetten çekilmesinin ordunun “teyakkuzuna zarar verdiğini” söyledi.

Hükümet, “siyasi arenanın aktivist yargıçlar tarafından işgali” olarak tanımladığı mevcut durumu “engellemek” için reformlara ihtiyaç olduğunu savunuyor.

Mevzuatın muhalifleri, tasarının İsrail’in demokratik değerlerini baltaladığını ve ordusuyla yaptığı “yazılı olmayan sözleşmeyi” bozduğunu söylüyor.

23 yıl Genelkurmay Keşif Birimi’nde yedek subay olarak görev yapan 51 yaşındaki Ron Scherf de protestocular arasında yer alan askerlerden biri.

Yarbay rütbesini elinde bulunduran Scherf Reuters’e verdiği demeçte, “Hayatını riske atıp askere giden her asker, bunu Yahudi ve demokrat olarak tanımlanan devlet için yapıyor. Ama bunlardan birini çıkarırsanız, yani ülke Yahudi veya demokratik olmaktan çıkarsa, artık korunabilecek bir ülke değildir.” Hükümete olan öfkesini dile getirdi.

Yedek askerler, Netanyahu hükümetinin tartışmalı yargı düzenlemesine karşı çıkan yedek askerler tarafından kurulan “Silah Dostları” grubu tarafından örgütlenen örgütteki görevlerinden ayrıldıklarına dair dilekçelere imza attı.

Organizatörler, askeri doktorların görevde olmayacaklarını belirten 300 mektubunu ve özel harekâtta görev yapan 750 yedek askerin imzaladığı, kanun çıkarsa göreve gitmeyeceklerini belirten mektubu kamuoyuyla paylaştı.

İsrail yedek kuvvetleri dün (19 Temmuz) Tel Aviv’deki Savunma Bakanlığı binasının karşısında bulunan Tel Aviv Sanat Müzesi’nin önünde toplandı.

Aktivistler, “Demokrasisiz Halk Ordusu Olmaz”, “Birlik Subayı Artık Demokrasi Ordusunda” ve “İsrail Devletine Karşı İsrail Hükümeti” yazılı pankartlar taşıdı.

Dilekçede, “İsrail’in demokratik yapısı, ordunun ilkelerine hizmet etmeyen, kuvvetler ayrılığı ilkesini hiçe sayan ve mahkemelerinin bağımsızlığını baltalamaya çalışan, muharipleri uluslararası mahkemelere maruz bırakan, gönüllü askerlikten vazgeçen bir hükümete hizmet etmeyi reddediyor” denildi. ifadeler yer almıştır.

Son yedi ayda binlerce yedek asker tarafından imzalanan dilekçeler, bu hafta 161 kilit Hava Kuvvetleri personelinin istifa edeceğini duyurmasıyla yeni bir boyut kazandı.

İsrail’de askerlik hizmeti Yahudi erkekler için zorunludur. Bununla birlikte, çoğu yedek asker, üç yıllık hizmetin ardından 40’lı yaşlarına veya daha büyüklerine kadar askerlik hizmetine devam ediyor.

Yedekler, düzenli ordunun takviye edilmesinde önemli rol oynayan kritik bir havuz oluşturur.

Havadan karaya, denizden siber güçlere kadar birçok mevzide başı çekiyorlar.

Netanyahu hükümeti Ocak ayında revizyonu ilan eder etmez, yedek güçlerin önderliğindeki protesto grupları, düzenlemeye karşı gösteri yapan taban hareketinin merkezi haline geldi.